خردسال

منشور حقوق کودکان زندانیان

اخیرا جمعی از خانواده‌ زندانیان و فعالان حقوق کودک منشوری را به عنوان متنی پیشنهادی و مبنایی برای تبادل‌نظر و ترویجگری حقوق کودکان زندانیان در ایران ترجمه و بازنویسی کرده‌اند. در این برنامه تلاش می‌کنم بندهای این منشور و اهمیت آن را شرح بدهم.

دستگیری، اطلاع‌رسانی و کودکان

تصویر، تهیه شده در کمپی در ایالت ویرجینیا، آمریکا برای کودکان دارای والد زندانی، تابستان ۲۰۱۸، عکاس: حامد فرمند

وقتی دستگیری نزدیکان کودکان اتفاق می‌افتد، و خانواده‌ها تصمیم به اطلاع رسانی می‌گیرند، کودکان چطور دیده می‌شوند و چه جایگاهی دارند؟ آن‌ها چطور تحت تاثیر اطلاع‌رسانی قرار می‌گیرند؟

نکاتی خلاصه برای اطرافیان کودک شاهد دستگیری والد

تصویر: نمایی از موزه زندان آلکاتراز؛ عکاس: حامد فرمند

کودکان، به خصوص کودکان خردسالی که شاهد دستگیری والدشان هستند در معرض اضطراب و استرس شدید قرار دارند که می‌تواند تاثیرات بلندمدتی روی سلامت جسم و روان آن‌ها بگذارد. به این منظور محققان و روانشناسان پیشنهاداتی مطرح می‌کنند که در این برنامه به طور خلاصه به برخی از آن‌ها و نکاتی برای آمادگی در زمان بازداشت والدین اشاره می‌کنم.

کودکان نوجوان و زندانی شدن والدین

  • بعضی از ما ناخودآگاه فراموش می‌کنیم کودکی که در دوران نوجوانی با تغییرات فیزیکی و روانی و رفتاری دوران بلوغ روبرو شده، همچنان کودک است.
  • v دانستن ویژگی‌های دوران نوجوانی و اشتباه نکردن آن‌ها با نشانه‌های اثرات احتمالی ترامای جدایی ناشی از زندان والدین مهم است.

کودکان زندانیان خردسال و تاب آوری

منظور از کودکان خردسال، کودکان بین ۲ یا ۳ سال تا ۵ یا ۶ سال است.

کودکان ممکن است به اشکال مختلف، آثار ناشی از زندانی شدن والدین را بروز دهند:

  1. تاثیر روی روح و روان کودک: اضطراب شدید
  2. تاثیر روی رفتار کودک: پرخاشگری، وابستگی به یک فعالیت یا رفتار خاص
  3. تاثیر روی جسم و بدن کودک: تپش قلب، بیخوابی
  4. v ما در این سن به کودک کمک میکنیم مستقل شوند و خودشان به فعالیتهای مستقل بپردازند مثل بستن بند کفش
  5. حمایت از کودک در این دوران میتواند از راههای زیر انجام شود:

گرفتن نظر متخصص، بازی تراپی، استفاده از هنر، داستانها و کتابها و قهرمانها، استفاده از گفتگو

چیزی که اهمیت دارد این است که اطرافیان کودک نسبت به این ابزارها شناخت داشته باشند و بتوانند امکانات لازم را در اختیار کودک قرار بدهند.

نکاتی درباره  مادر حامله و جنین و حفظ رابطه والد زندانی و کودک

 وقتی درباره کودکان با والدین زندانی صحبت میکنیم از عواملی مثل سن کودک و اینکه دختر باشند یا پسر، مادر زندانی باشد یا پدر  و اینکه هریک چه تاثیراتی میتواند روی فرزند داشته باشد صحبت میکنیم.

  • یک نکته ی بسیار مهم این است که منظور این نیست یک کودک به هیچ عنوان نمیتواند از شرایط و آثار ناشی از زندانی شدن والدینش عبور کند، تاثیرات آن را کم کند و یا آنها را تجربه نکند. 

کلیشه خانواده کامل

در جامعه، در اغلب کتاب‌ها و بیشتر مناسبت‌ها، خانواده کامل به عنوان خانواده‌ای شامل پدر، مادر و فرزند تعریف شده است.
کودک والدین زندانی با دیدن این کلیشه‌ها، خانواده‌ خود را ناقص می‌داند که این موضوع می‌تواند آسیب‌های روحی مضاعفی به او بزند.

روزهای خاص و نیازهای ویژه کودک فرد زندانی

روز اول مدرسه، روزفراغت از یک مقطع تحصیلی، جشن تولد، روزهایی که به نام پدر یا مادر ثبت شده‌اند، جشن‌های ملی یا مذهبی و اتفاقات خاصی مانند بیماری می‌توانند نیازهای ویژه‌ای را در کودک با والدین زندانی ایجاد کند.
در حد امکان زمینه حضور والدین زندانی را در زندگی کودک به خصوص در روزهای خاص حتی به صورت غیرمستقیم فراهم کنید.

قرار ندادن کودک در مرکز توجه

با زندانی شدن والدین کودک، اطرافیان او ممکن است این موضوع را با گفتار یا رفتار خود بروز دهند و به او نگاه ترحم آمیز داشته باشند.

 

آن‌چه کودک به آن نیاز دارد حمایت سالم است و توجه زیاد، نه تنها حمایت سالم محسوب نمی‌شود که می تواند آسیب‌های روانی، رفتاری و جسمی به همراه داشته باشد​.

ایجاد حداقل تغییر در روال زندگی کودک

زندانی شدن والدین، تغییر بزرگی در زندگی کودک است که می‌تواند به اختلال اضطراب در کودک منجر شود.

آیا می‌دانستید هر تغییر دیگری در زندگی کودک از تغییر دکوراسیون خانه تا محل زندگی و حتی تغییرmessage21 برنامه‌های روزانه می‌نواند اضطراب مضاعفی ایجاد کند؟

تا حد امکان از ایجاد تغییرات غیر ضروری اجتناب کنید و در مورد وضعیت جدید و هر تغییر اجتناب ناپذیر با کودک گفت‌وگو کنید.