دبستانی

منشور حقوق کودکان زندانیان

اخیرا جمعی از خانواده‌ زندانیان و فعالان حقوق کودک منشوری را به عنوان متنی پیشنهادی و مبنایی برای تبادل‌نظر و ترویجگری حقوق کودکان زندانیان در ایران ترجمه و بازنویسی کرده‌اند. در این برنامه تلاش می‌کنم بندهای این منشور و اهمیت آن را شرح بدهم.

دستگیری، اطلاع‌رسانی و کودکان

تصویر، تهیه شده در کمپی در ایالت ویرجینیا، آمریکا برای کودکان دارای والد زندانی، تابستان ۲۰۱۸، عکاس: حامد فرمند

وقتی دستگیری نزدیکان کودکان اتفاق می‌افتد، و خانواده‌ها تصمیم به اطلاع رسانی می‌گیرند، کودکان چطور دیده می‌شوند و چه جایگاهی دارند؟ آن‌ها چطور تحت تاثیر اطلاع‌رسانی قرار می‌گیرند؟

نکاتی خلاصه برای اطرافیان کودک شاهد دستگیری والد

تصویر: نمایی از موزه زندان آلکاتراز؛ عکاس: حامد فرمند

کودکان، به خصوص کودکان خردسالی که شاهد دستگیری والدشان هستند در معرض اضطراب و استرس شدید قرار دارند که می‌تواند تاثیرات بلندمدتی روی سلامت جسم و روان آن‌ها بگذارد. به این منظور محققان و روانشناسان پیشنهاداتی مطرح می‌کنند که در این برنامه به طور خلاصه به برخی از آن‌ها و نکاتی برای آمادگی در زمان بازداشت والدین اشاره می‌کنم.

کودکان نوجوان و زندانی شدن والدین

  • بعضی از ما ناخودآگاه فراموش می‌کنیم کودکی که در دوران نوجوانی با تغییرات فیزیکی و روانی و رفتاری دوران بلوغ روبرو شده، همچنان کودک است.
  • v دانستن ویژگی‌های دوران نوجوانی و اشتباه نکردن آن‌ها با نشانه‌های اثرات احتمالی ترامای جدایی ناشی از زندان والدین مهم است.

کودکان زندانیان دبستانی؛ پرخاشگری و اختلال تمرکز

  • تعریف دوران دبستان: از ۵ – ۶ سالگی تا پایان دبستان، ۱‍۱ – ۱۲ سالگی
  • مهم: کودکان در این دوره سنی لزوما از نظر جسمی، روانی و مغزی مشابه یکدیگر رشد نمی‌کنند.  

وقتی از آثار زندانی شدن والدین بر روی کودکان صحبت می‌کنیم، منظورمان برچسب زدن و این که «سرنوشت محتوم‌» کودکان است، نیست.

نکاتی درباره  مادر حامله و جنین و حفظ رابطه والد زندانی و کودک

 وقتی درباره کودکان با والدین زندانی صحبت میکنیم از عواملی مثل سن کودک و اینکه دختر باشند یا پسر، مادر زندانی باشد یا پدر  و اینکه هریک چه تاثیراتی میتواند روی فرزند داشته باشد صحبت میکنیم.

  • یک نکته ی بسیار مهم این است که منظور این نیست یک کودک به هیچ عنوان نمیتواند از شرایط و آثار ناشی از زندانی شدن والدینش عبور کند، تاثیرات آن را کم کند و یا آنها را تجربه نکند. 

آثار داشتن مربی برای کودک با والدین زندانی

– مربی‌گری می‌تواند از پیوستن کودک به باندها و گرایش او به رفتارهای پرخطر جلوگیری کند 

– مربی‌گری می‌تواند در بهبود نتایج درسی کودک اثربخش باشد 

– مربی‌گری می‌تواند به کاهش اضطراب و فشارهای روانی ناشی از زندانی بودن والدین منجر شود 

روش‌های اجرای مربی‌گری

– اطمینان حاصل کنید که مربی می‌تواند رابطه منظم و مداوم با کودک برقرار کند.

– اطمینان حاصل کنید که رابطه‌ بین کودک و مربی برقرار شده و کودک تمایل دارد این ارتباط را ادامه دهد.

– مربی و کودک می‌توانند بخشی از زمان خود با یکدیگر را به گفت‌وگو، فعالیت بدنی یا ورزشی و یا انجام برنامه تحصیلی یا آموزشی اختصاص دهند.

مربی کیست؟ 

– یک فرد بزرگسال می‌تواند نقش الگو را برای کودک ایفا کند و اثر مثبتی در مسیر رشد او بگذارد

– لازم نیست تا مربی تخصص ویژه‌ای داشته باشد. کیفیت رابطه او با کودک مهم‌تر است 

– جنسیت مربی و کودک و سن کودک در شکل‌گیری این رابطه اثرگذارند 

کلیشه خانواده کامل

در جامعه، در اغلب کتاب‌ها و بیشتر مناسبت‌ها، خانواده کامل به عنوان خانواده‌ای شامل پدر، مادر و فرزند تعریف شده است.
کودک والدین زندانی با دیدن این کلیشه‌ها، خانواده‌ خود را ناقص می‌داند که این موضوع می‌تواند آسیب‌های روحی مضاعفی به او بزند.