راهنمای حمایت از کودک با والد زندانی

برای مراقبان کودکان دارای والدین زندانی: شما تنها نیستید

  • یکی از مهم‌ترین وظایف شما به عنوان «همراه کودک»، مراقبت از خودتان و اعضای خانواده و کودکان در دوران سخت بازداشت والدین است. از این که با افکار و احساسات متعدد و متناقضی نسبت به والدینی که در بازداشت هستند، دست به گریبان هستید، نگران نباشید.

پنهان کردن بازداشت یا اعدام والدین از کودکان

دلایل، اثرات مخرب بر کودکان و پیشنهادات

برخی دلایل که باعث می‌شود گروهی از خانواده‌ها، زندانی یا اعدام شدن والدین را از کودکان پنهان می‌کنند:

      • محافظت از کودک در برابر ترامای زندان

      • محافظت از کودک در برابر آسیب از دست دادن همیشگی والد و حفظ امید

      • داشتن این تصور که کودک خردسال درکی از اتفاقات پیرامون ندارد

      • داشتن این تصور که کودکان از درک برخی مفاهیم عاجزند، پس بهتر است کلا به آن‌ها چیزی در آن باره گفته نشود

    کودکان درباره تجربه‌شان از پنهانکاری اطرافیان، چه می‌گویند؟

    تا چند ماه بعد از اعدام پدرم، خانواد‌ه‌ام موضوع را از من پنهان کردند.

    نه به اعدام، بدون نقض حقوق کودکان


    عکس: تصویری از تجمع خانواده‌های افراد زیر حکم اعدام با اتهام مواد مخدر – تابستان ۱۴۰۱

     

    در برخی از کمپین‌هایی که برای نجات جان افراد محکوم به اعدام در فضای مجازی یا حقیقی به راه می‌افتد، کودکان این افراد نیز به شکل‌های مختلف حضور دارند.

    اعدام مخفیانه؛ حق کودک بر دانستن حقیقت

    تصویر: زندان آلکاتراس، کالیفرنیا، آمریکا، عکس از: حامد فرمند

    به بهانه اخبار منتشر شده در مورد اجبار خانواده بهاییان در دفن عزیزان‌شان در بخشی که به محل دفن جان‌باختگان قتل‌عام تابستان ۱۳۶۷ تعلق داشت. گورستان خاوران، در جنوب شرقی تهران، گرچه به خاطر دفن دسته‌جمعی کشته شدگان – عمدتا گروه‌های چپ – اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷ معروف است، اما پیش از آن گورستان مجزایی از قبرستان‌های متعلق به «مسلمانان»، برای دفن عزیزان خانواده‌های بهایی در نظر گرفته شده بود.

    کودکان زندانیان – پیشنهاداتی برای معلمان

    عکس: جلسه ورکشاپ آموزشی برای معلمان پیش‌دبستانی مدارس دولتی شهر آرلینگتن – ایالت ویرجینیا – آمریکا؛ ۲۰۱۶ میلادی – اجرای ورشکاپ: حامد فرمند (موسسه کویپی)، هتر پریچت (او.ای.آر)

    معلم‌ها چه نقشی می‌توانند در حمایت از کودکان با تجربه جدایی ناشی از زندانی شدن والدین ایفا کنند؟ طرح چه موضوعاتی می‌تواند برای کودکان زندانیان آسیب‌زننده باشد؟ چه آموزش‌هایی می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به کودکان زندانیان در گذار سالم‌تر از دوران زندانی شدن والدین‌شان کمک کند؟

    تعداد زیادی از کودکانی که به هر دلیل والد زندانی دارند، اگر از تحصیل بازنمانده باشند، بخش زیادی از زمان خود را در مدرسه می‌گذرانند.

    کودکان زندانیان و مسئولیت شهروندی

    عکس: فعالیت تفریحی کودکان در کمپی برای کودکان دارای والد زندانی؛ ویرجینیا – آمریکا؛ ۲۰۱۷ میلادی، عکس از: حامد فرمند

    شهروندان چه وظیفه‌ای در مقابل کودکان زندانیان به عهده دارند؟ شهروندان به عنوان همسایه افرادی با والد زندانی، دارای فرزندی همبازی کودک فرد زندانی، عضوی از شورای شهر یا دارای امکان مطالبه‌گری از اعضای این شورا، عضو انجمن اولیا و مربیان یا یکی از والدین مسئول، یک فرد دانشگاهی یا فعال مدنی، چطور می‌تواند از کودکان زندانیان حمایت کند؟

    چه نیازی است که هر فردی، حتی کسانی هم که ممکن است گمان کنند کودکی در اطراف‌شان نیست که تجربه زندانی شدن والدین‌اش را داشته باشد، لازم است تا درباره این گروه از کودکان مسئولیت بپذیرد؟

    کودکان زندانیان، گروه وسیعی را شامل می‌شوند: کودکانی که به هر دلیلی که والدشان زندانی شده است، با آثار روانی، جسمی و رفتاری روبرو هستند.

    درک احساسات کودکان

    عکس: حامد فرمند در کمپی برای کودکان دارای والد زندانی، ویرجینیا – آمریکا – ۲۰۱۷؛ عکس از: «کمپ تمام فرزندان خدا»

    چرا مهم است تا احساسات کودکان را درک کنیم؟ چطور می‌توانیم احساسات کودکان را با توجه به سن‌شان و ترامایی که تجربه می‌کنند، درک کنیم؟

    برانگیختگی احساسات به دلایل مختلف از موضوعاتی مثل پاره شدن نقاشی تا مرگ عزیزان.

    مشارکت کودکان در دادخواهی

    یکسال بعد از کشتار آبان ۱۳۹۸، روندی برای دادخواهی به شکل‌های مختلف از جمله در قالب یک دادگاه مردمی آغاز شده است. کودکان در کجای این روند دادخواهی هستند؟ آیا لزومی به مشارکت کودکان در روند دادخواهی هست؟ اگر این لزوم وجود دارد، ساز و کار آن چیست و چه تجربه‌هایی در این زمینه وجود دارد؟

    مراحل دادخواهی: کشف حقیقت و حقیقت‌گویی، اجرای عدالت و برقراری روند قضایی و روشن شدن مسئولیت و نهایتا جبران خسارت

    مشارکت کودکان در تمام این مراحل مد نظر هست.

    کودک فعال سیاسی بودن

    عکس: یادبود جانباختگان قتل عام تابستان ۱۳۶۷؛ شورای بهرنگ و کانون دموکراتیک ایرانیان دالاس؛ تگزاس، آمریکا؛ ۲۰۱۶ میلادی؛ عکس از: حامد فرمند

    ۲۰ آیا کودک یک فعال سیاسی بودن مزیت محسوب می‌شود یا فشار روانی تولید می‌کند؟ کودک یک فعال سیاسی یا اجتماعی که زندانی یا اعدام شده یا به طور فراقضایی به قتل رسیده است، چه نیازهایی دارد و این موضوع چه طور با برداشت‌های عمومی از فرد قربانی قابل جمع شدن است؟ آیا تمام کودکان فعالان سیاسی، فعال سیاسی یا دادخواه ظلمی که به والدشان شده است خواهند شد یا باید بشوند؟

    به مناسبت اعدام روح‌الله زم و پخش صحبت‌های دختر نوجوانش در فضای مجازی: ویژگی‌های کودکان افراد معروف و وظیفه جامعه در قبال آن‌‌ها

    به طور کلی کودک افراد معروف بودن، سایه‌ای روی زندگی کودک قرار می‌دهد.

    منشور حقوق کودکان زندانیان

    اخیرا جمعی از خانواده‌ زندانیان و فعالان حقوق کودک منشوری را به عنوان متنی پیشنهادی و مبنایی برای تبادل‌نظر و ترویجگری حقوق کودکان زندانیان در ایران ترجمه و بازنویسی کرده‌اند. در این برنامه تلاش می‌کنم بندهای این منشور و اهمیت آن را شرح بدهم.