ارتباط کودک با والد زندانی

برای مراقبان کودکان دارای والدین زندانی: شما تنها نیستید

  • یکی از مهم‌ترین وظایف شما به عنوان «همراه کودک»، مراقبت از خودتان و اعضای خانواده و کودکان در دوران سخت بازداشت والدین است. از این که با افکار و احساسات متعدد و متناقضی نسبت به والدینی که در بازداشت هستند، دست به گریبان هستید، نگران نباشید.

کودکان زندانیان – پیشنهاداتی برای معلمان

عکس: جلسه ورکشاپ آموزشی برای معلمان پیش‌دبستانی مدارس دولتی شهر آرلینگتن – ایالت ویرجینیا – آمریکا؛ ۲۰۱۶ میلادی – اجرای ورشکاپ: حامد فرمند (موسسه کویپی)، هتر پریچت (او.ای.آر)

معلم‌ها چه نقشی می‌توانند در حمایت از کودکان با تجربه جدایی ناشی از زندانی شدن والدین ایفا کنند؟ طرح چه موضوعاتی می‌تواند برای کودکان زندانیان آسیب‌زننده باشد؟ چه آموزش‌هایی می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به کودکان زندانیان در گذار سالم‌تر از دوران زندانی شدن والدین‌شان کمک کند؟

تعداد زیادی از کودکانی که به هر دلیل والد زندانی دارند، اگر از تحصیل بازنمانده باشند، بخش زیادی از زمان خود را در مدرسه می‌گذرانند.

منشور حقوق کودکان زندانیان

اخیرا جمعی از خانواده‌ زندانیان و فعالان حقوق کودک منشوری را به عنوان متنی پیشنهادی و مبنایی برای تبادل‌نظر و ترویجگری حقوق کودکان زندانیان در ایران ترجمه و بازنویسی کرده‌اند. در این برنامه تلاش می‌کنم بندهای این منشور و اهمیت آن را شرح بدهم.

چالش‌های آزادی والد زندانی

چالش‌های زندانی شدن والدین و آسیب‌های آن با آزادی والدین از زندان پایان نمی‌گیرد. چالش‌های آزادی والد زندانی چیست و چطور می‌توان متناسب با سن کودک برای آن‌ها برنامه داشت؟

کودکانی که والدین‌شان آزاد شده‌اند، اما همچنان در سن کودکی، زیر ۱۸ سال هستند، همچنان کودک زندانی به حساب می‌آیند و با چالش‌های زندانی شدن والدین‌شان همچنان دست به گریبان‌شان هستند.

کودکان و اعدام در بلوچستان

تصویر: زندان آلکاتراز، کالیفرنیا، آمریکا؛ عکس از: حامد فرمند

درباره وضعیت خانوادگی افراد اعدام شده در بلوچستان اطلاعات زیادی منتشر نشده است. اما می‌توان تصور کرد که اغلب آن‌ها یا فرزندانی داشتند یا کودکانی در اطراف‌شان بودند که از این اعدام‌ها متاثر شده باشند.

چگونه با کودکان درباره زندانی شدن والدین صحبت کنیم؟

تصویر: کودکی در کمپی در ایالت ویرجینیا،‌ آمریکا، برگزار شده برای کودکان دارای والد زندانی- تابستان ۲۰۱۸؛ عکاس: حامد فرمند

زمانی که بیم زندانی شدن والدین می‌رود، احضاریه برای اجرای حکم به دست آن‌ها می‌رسد یا والد در حضور یا غیاب کودک دستگیر می‌شود، زندانی شدن والدین را چطور برای کودک توضیح دهیم؟ چه نکاتی برای والد یا نگهدارنده کودکی که بیرون از زندان است در مواجهه با کودکان در سنین مختلف می‌تواند راهگشا باشد؟

نکاتی خلاصه برای اطرافیان کودک شاهد دستگیری والد

تصویر: نمایی از موزه زندان آلکاتراز؛ عکاس: حامد فرمند

کودکان، به خصوص کودکان خردسالی که شاهد دستگیری والدشان هستند در معرض اضطراب و استرس شدید قرار دارند که می‌تواند تاثیرات بلندمدتی روی سلامت جسم و روان آن‌ها بگذارد. به این منظور محققان و روانشناسان پیشنهاداتی مطرح می‌کنند که در این برنامه به طور خلاصه به برخی از آن‌ها و نکاتی برای آمادگی در زمان بازداشت والدین اشاره می‌کنم.

کودکان زندانیان دبستانی؛ پرخاشگری و اختلال تمرکز

  • تعریف دوران دبستان: از ۵ – ۶ سالگی تا پایان دبستان، ۱‍۱ – ۱۲ سالگی
  • مهم: کودکان در این دوره سنی لزوما از نظر جسمی، روانی و مغزی مشابه یکدیگر رشد نمی‌کنند.  

وقتی از آثار زندانی شدن والدین بر روی کودکان صحبت می‌کنیم، منظورمان برچسب زدن و این که «سرنوشت محتوم‌» کودکان است، نیست.

نکاتی درباره  مادر حامله و جنین و حفظ رابطه والد زندانی و کودک

 وقتی درباره کودکان با والدین زندانی صحبت میکنیم از عواملی مثل سن کودک و اینکه دختر باشند یا پسر، مادر زندانی باشد یا پدر  و اینکه هریک چه تاثیراتی میتواند روی فرزند داشته باشد صحبت میکنیم.

  • یک نکته ی بسیار مهم این است که منظور این نیست یک کودک به هیچ عنوان نمیتواند از شرایط و آثار ناشی از زندانی شدن والدینش عبور کند، تاثیرات آن را کم کند و یا آنها را تجربه نکند. 

روزهای خاص و نیازهای ویژه کودک فرد زندانی

روز اول مدرسه، روزفراغت از یک مقطع تحصیلی، جشن تولد، روزهایی که به نام پدر یا مادر ثبت شده‌اند، جشن‌های ملی یا مذهبی و اتفاقات خاصی مانند بیماری می‌توانند نیازهای ویژه‌ای را در کودک با والدین زندانی ایجاد کند.
در حد امکان زمینه حضور والدین زندانی را در زندگی کودک به خصوص در روزهای خاص حتی به صورت غیرمستقیم فراهم کنید.