گاز گرفتن رفتار نسبتا شایعی در میان کودکان است. در یک بررسی از کودکان نوپا اینگونه تخمین زده شد که از هر ۱۰ کودک یکی به گاز گرفتن گرایش دارد. این تا اندازه ی زیادی یکی از مراحل رشد طبیعی در نوزادان و کودکان نوپا برشمرده می شود. اما اگر در سن سه سالگی به بعد کودک همچنان به گاز گرفتن متمایل باشد ممکن است نشان دهنده ی مشکلات رفتاری دیگری در وی باشد. علیرغم اینکه این رفتار در واقع طبیعی است اما وقتی والدین یا سرپرستان کودک از آن آگاه می شوند باید در مورد نحوه بر خورد با آن هم اطلاعات داشته باشند. این مقاله تلاش می کند در خصوص علل گاز گرفتن در نوزدان و کودکان نو پا و راه حل های ممکن برای آن توضیح دهد.
نظریه پردازان رشد کودک نشان می دهند که نوزادان و کودکان نوپا تا سن ۳۶ ماهگی از گاز گرفتن به عنوان وسیله ای برای اکتشاف، برقراری ارتباط و بیان سرخوردگی استفاده می کنند. اگر رفتاری از نوزاد رخ می دهد به احتمال زیاد این رفتار یکی از روشهای کشف جهان اطراف وی است و دهان یکی از اعضای پرکاربرد بدن نوزاد برای این کار به شمار می رود. گاز گرفتن هم یکی از ابتدایی ترین راههای برقراری ارتباط برای نوزاد است و او در این سن نمی داند که گاز گرفتن با درد همراه است. درد دندان در آوردن، هیجان یا تحریک بیش از حد و آزمودن علت و معلول می توانند دلایل دیگر گاز گرفتن توسط نوزاد باشند. کارشناسان گاز زدن خوراکی های سالم سفت٬ جویدن اسباب بازی یا سایر روش های امن را برای نوزدای که در حال دندان در آوردن است پیشنهاد می کنند.
کودکان نوپا( در سن ۱۲ تا ۳۶ ماهگی) که گاز می گیرند، این کار را به عنوان شکلی از ارتباط انجام می دهند. آنها شروع می کنند به یادگیری مهارت های اجتماعی، زبانی و کنترل موقعیت خود. آن ها ممکن است از گاز گرفتن به عنوان نشان دادن سرخوردگی استفاده کنند. آنها هنوز نمی توانند با مهارت های زبانی موقعیت خود را کنترل کنند یا تلاش آن ها در برقراری ارتباط فهمیده نمی شود یا نادیده گرفته می شود. در این موارد گاز گرفتن یک راه موثر برای کنترل شرایط و محیط زندگی و همینطور یک راه سریع برای نشان دادن آزادی عمل نوزاد محسوب می شود که به سرعت از سوی اطرافیان پاسخ داده می شود. علل دیگری که برای گاز گرفتن کودکان نو پا عنوان می شود شامل قرار گفتن در شرایط استرس زا٬ کمبود برنامه منظم روزانه، تعامل حداقلی با بزرگسالان، دفاع از خود یا تقلید از دیگر نوزادان است. کودکان نوپا هنوز قادر به درک این که گاز گرفتن باعث درد می شود نیستند و این موضوع باید به آنها آموزش داده شود تا برقراری ارتباط از سوی آنها با شیوه ای مناسب تر انجام شود.
گاز گرفتن رفتاری است که گاهی وقت ها در کودکان پیش از دبستان نیز بروز می کند و بیشتر به همان دلایلی که برای نوزادان و کودکان نوپا رخ می دهد نسبت داده می شود. با این همه اگر گاز گرفتن همچنان ادامه داشته باشد به خصوص پس از آغاز سه سالگی کودک، ممکن است مشکلات رفتاری دیگری در او وجود داشته باشد. اینگونه به نظر می رسد که در سن سه سالگی بسیاری از کودکان مهارت های زبانی و ارتباطی لازم برای بیان نیازهای خود را به دست آورده اند و در نتیجه گاز گرفتن امری غیر ضروری محسوب می شود.
در برخی موارد، کودکانی که در سنین پیش از دبستان گاز می گیرند ممکن است دچار اختلالات لمسی یا یکپارچگی حسی باشند. در این شرایط امکان دارد کودکان به لمس شدن به خوبی پاسخ ندهند و عملکرد آنها به واکنشی خصمانه، پرخاشگرانه و یا مضطربانه تبدیل شود که در ادامه به گاز گرفتن فرد ختم شود.
هنگامی که گاز گرفتن رخ می دهد، اقداماتی اولیه زیر پیشنهاد می شود:
در ارتباط با نوزادان، وقتی کودک هنوز خیلی کوچک است و تفاوت میان گاز گرفتن اسباب بازی با یک شخص را متوجه نیست٬ باید با لحنی صادقانه که درد ناشی از گاز گرفتن را بیان می کند او را نصیحت کنید. مثلا :«اوه! تو منو زخمی کردی!»
با این روش، برای نوزدان ۴ ماه و بیشتر می شود مانع گاز گرفتن آنها از دیگران شد.
سرپرستان کودک باید مهارت های ارتباطی زمان استرس را بدون اقدام به گاز گرفتن به کودکان آموزش دهند. آنها باید کودکان را به استفاده از کلماتی که احساسات آنها را بیان می کند٬ تشویق کنند . کلماتی همچون «وایسا» یا «اون مال منه». زبان مثبت یا تشویقی در آموزش کودکان برای گاز نگرفتن موثر تر است. به جای گفتن «گاز نگیز» موثر تر این است که به کودک بگویید« آروم لمسش کن»
گاز گرفتن کودک بعنوان نوعی تنبیه به شدت غیر قابل قبول است و هرگز نباید اجازه داد کودکی که گاز گرفته شده٬ اقدام به گاز گرفتن کند. این کار حتی می تواند اعمال خشونت روی کودک تلقی شود. در عوض، کارشناسان معتقدند که تنبیه به طور کلی توصیه نمی شود، بهتر است به جای تنبیه به کسی که کودک او را گاز گرفته٬ توجه نشان دهید.
اگر کسی که گاز گرفته در سن دو سالگی یا بیشتر قرار دارد به نظر می رسد مراقبت از کسی که گاز گرفته شده به شیوه ی کمک های اولیه بهتر باشد. مثلا مالش محلی که گاز گرفته شده یا به آرامی نوازش کردنش.
اگر اصرار دارید که کودکی که گاز می گیرد در همان جا باقی بماند و از محل دور نشود، پرستار یا مراقب او باید در این مورد قضاوت کند و تصمیم بگیرد. برای کم شدن احتمال گاز گرفتن٬ پیشنهاد می شود که تجمع نوزادان و خردسالان را کاهش دهید ( مثلا یک گروه در داخل اتاق، گروهی در فضای بیرون) که کیفیت محیط نگهداری کودکان را نیز ارتقا می دهد. داشتن برنامه منظم و ثابت برای کودک٬ به یافتن راهی برای آرام کردن کودک بعد از یک فعالیت پر هیجان یا تغییر در شرایط زندگی و جابجایی کمک می کند.
پرستاران و والدین باید آگاهی یکسانی در مورد نحوه برخورد با گاز گرفتن توسط کودک داشته باشند و با استفاده از یک برنامه مشخص در هنگام برخورد با کودکی که گاز می گیرد عمل کنند. حتی اگر این رفتار بعنوان یک رفتار طبیعی پذیرفته شده باشد٬ نیاز هست از والدین کسی که گاز گرفته شده عذرخواهی شود٬ چرا که راه ساده ای برای جلوگیری از آن وجود ندارد. در عوض سرپرستان باید والدین کودک را از اقدامات انجام شده برای ایمنی باقی کودکان مطمئن کنند. والدین و مراقبین کودک باید برای آموزش به کودکانی که گاز می گیرند با هم همکاری کنند تا به جای گاز گرفتن از کلمات برای کنترل احساسات درونی خود استفاده کنند.