چالشهای زندانی شدن والدین و آسیبهای آن با آزادی والدین از زندان پایان نمیگیرد. چالشهای آزادی والد زندانی چیست و چطور میتوان متناسب با سن کودک برای آنها برنامه داشت؟
کودکانی که والدینشان آزاد شدهاند، اما همچنان در سن کودکی، زیر ۱۸ سال هستند، همچنان کودک زندانی به حساب میآیند و با چالشهای زندانی شدن والدینشان همچنان دست به گریبانشان هستند. وظیفه فعالان مدنی و رسانهها با آزادی فرد زندانی پایان نمیگیرد.
ویژگیهایی که برای آثار زندانی شدن والد برشمردیم، در مورد آزادی هم صادق است، از جمله سن کودک و کیفیت و میزان رابطه کودک و فرد در طول دوران زندانی بودن او. همچنین نقش مهمی نگهدارنده کودک ایفا میکند. همچنین مهم است که تا چه اندازه کودک فرصت دارد تا از احساساتش صحبت کند و با آنها رو برو شود، از جمله حس خجالت کشیدن یا دوست نداشتن فرد زندانی.
مثال: کودک نوزادی که والدش زندانی شده است. در زمان برقراری رابطه با نگهدارندهاش، فردی غیر از مادر خونیاش را به عنوان مادر میشناسد. کودک به دلیل تصمیم نگهدارنده، از ملاقات هم محروم شده است. حالا در دوره دبستان، کودک قرار است فرد دیگری را به عنوان مادر بپذیرد.
حفظ رابطه کودک و والد زندانی تنها به ملاقات ختم نمیشود. باید راههای خلاقانهای داشت تا حد امکان رابطه کودک و فرد زندانی، از جمله از طریق خاطرهها و یادها حفظ شود.
مهم است تا کودک و والد زندانی بتوانند مسایلی را که در دوران زندانی بودن فرد اتفاق افتاده با هم در میان بگذارند، از جمله تغییراتی که کودک در مسیر رشدش داشته است. یکی از راههای آن نوشتن نامههایی است برای آینده تا اگر در زمان زندانی بودن فرد امکان خوانده شدنشان فراهم نیست، بعد از آزادی خوانده شوند. البته این کار باید با همراهی مراقب کودک تکمیل شود.
توانمند شدن کودک در مواجهه با حسها و بیان آنها به او کمک میکند تا در زمان آزادی والد زندانی هم بتواند از امکان بهتری برای گذار از فشارهای روانی این دوره برخوردار باشد.
یکی دیگر از نکات مهم توجه به والدگری اشتراکی است. در زمان زندانی بودن یکی از والدین، تا حد امکان باید نقشی برای فرد زندانی در نظر گرفت تا او به طور کامل از زندگی کودک حذف و غیب نشود. حتی زمانی که امکان نقش ایفا کردن فرد زندانی وجود ندارد، همچنان نگهدارنده کودک تلاش میکند تا نشان دهد فرد غایب هم در تصمیمات مرتبط با کودک نقش ایفا کرده است.
احتمالا رابطه کودک و فرد آزاد شده از زندان به شرایط پیش از زندانی شدن باز نخواهد گشت، اما تلاش میکنیم تا رابطه تازهای بین کودک و والد برقرار شود.